پیکره در پیکره ها در نقاشی ایرانی

چکیده نگارگری ایرانی دارای معانی و مفاهیم عمیق،زیبا، و گاه شگرف و پیچیده ای است که بسیاری از آن تاکنون نامکشوف باقی مانده است.نمونه ای از آن دست نیز نگاره های پیکره در پیکره که در سده 10 و11ه.ق در ایران تصویر گری شده اند می باشد.نگاره های مذکور دارای پیکره ای اصلی و بزرگ در مرکز ترکیب بندی هستند که تمام یا بخشی از آن با پیکره های ریزتر ی که درون آن جای گرفته اند پرشده است و در این پایان نامه سعی در تبیین برخی از رموز نهفته در آنسوی این نگاره ها می شود. نظر به این که زبان هنر اسلامی زبانی رمزی و نمادین است که عمدتاً نیز از عرفان اسلامی و ادبیات ایرانی ناشی گشته است و نگارگری نیز به عنوان هنری اسلامی پیوندی قدیمی و ناگسستنی با ادبیات این دو دارد-تا آن جا که درک اسرار پنهان در آثار هنر اسلامی بدون توجه به این منابع(ادبیات ایرانی و عرفان اسلامی)دشوار و حتی غیر ممکن می نماید-لذا طبیعی است که برای بازنمایی این رموز نهفته در شب های دنیای امروز چراغی از ادبیات و عرفان در دست گیریم. در همین راستا در این پایان نامه پس از معرفی نگاره های پیکره در پیکره و دسته بندی آن ها با رجوع به منایع یاد شده و روش استقرایی و نگرشی تحلیلی-تطبیقی سعی در بازنمایی علل مفهومی شکل گیری این نگاره ها و با بررسی آثار نگارگری ایرانی در دوره های پیشین سعی در بازنمایی علل فنی شکل گیری این نگاره ها شده است. در مورد علل فنی شکل گیری نگاره های پیکره در پیکره عواملی چون صخره های مشکّل ،درخت واق و تغییر تدریجی نقوش لباس ها و پوشش ها موثر به نظر می رسد.همچنین در بررسی مفاهیم مژثر در شکل گیری این نگاره ها مواردی چون وحدت وجود ،انسان کامل،برخورداری از حکمت،رابطه ی نفس و بدن، تناسخ ،ریاضت،اشاره به آیه ی اولئک کالانعام بل هم اضل،آکل و مأکول ، جهان اصغر و عالم کبیر(انسان کبیر)سلیمان شأنی،حکومت جهانی واحد و مهدویت نیز قابل طرح و بازنمایی است.در انتها نیز به جریان های مشابه با نگاره های پیکره در پیکره در دیگر فرهنگ ها و یا دیگر دوره ها اشاره خواهد شد.